Wiele razy w życiu codziennym słyszymy słowo FRANCZYZA. Wielu z nas nie ma jednak wiedzy co to tak naprawdę jest.
W najprostszych słowach możemy ująć to pojęcie jako leasing (wypożyczenie) brandu znanej marki, w celu prowadzenia własnej działalności pod jej szyldem, która potencjalnie umacnia nasz wizerunek w oczach klienta.
Zgodnie z definicją, jaką możemy spotkać w Słowniku Języka Polskiego to …”rodzaj współpracy gospodarczej pomiędzy samodzielnymi pod względem prawnym i finansowym podmiotami, tj. pomiędzy franczyzodawcą i jego franczyzobiorcami, w której franczyzodawca nadaje swym franczyzobiorcom prawo, jak i nakłada na nich obowiązek prowadzenia działalności gospodarczej zgodnie z koncepcją franczyzodawcy.” …. (SJP.pl)
Czym jest franczyza?
Samo znaczenie słowa franchise pochodzi z języka francuskiego i oznacza nic innego jak KONCESJA, co w sposób jasny naświetla system działania umów pomiędzy franczyzobiorcą, a franczyzodawcą.
Współpraca pomiędzy wyżej wskazanymi podmiotami opiera się na umowie, gdzie franczyzodawca jest stroną udzielającą prawo do korzystania z nazwy handlowej franczyzodawcy, jak również do jego znaku towarowego oraz wszelkiej pomocy technicznej i handlowej.
Umowa jednak jest obwarowana obowiązkami, jakie leżą po stronie franczyzobiorcy i zazwyczaj są one dość restrykcyjne. Do głównych obowiązków franczyzobiorcy, zgodnie z umową między innymi należy wymienić:
- prowadzenie działalności we własnym imieniu i na własny rachunek pod logiem franczyzodawcy,
- opłaty na rzecz franczyzodawcy ( jak np. opłata za przyłączenie do sieci; opłaty bieżące, związane z uzyskanymi zyskami oraz wszelkie opłaty dodatkowe, wiążące franczyzobiorcę),
- udostępnianie danych finansowych oraz wewnętrznych procedur, jakie powinny być prowadzone zgodnie z polityką franczyzodawcy na każde żądanie franczyzodawcy,
- nadanie uprawnień do kontroli na wezwanie franczyzodawcy,
- prowadzenie działalności w określony sposób, zgodnie z polityką i koncepcją franczyzodawcy,
- obowiązek zaopatrywania się u konkretnego dostawcy bądź bezpośrednio u franczyzodawcy,
- zachowanie tajemnicy dotyczącej współpracy, jaką określa klauzula zabezpieczająca franczyzodawcę.
Który rodzaj franczyzy wybrać?
Podejmując wyzwanie jakim jest prowadzenie punktu franczyzowego, możemy spotkać się z różnymi jego rodzajami.
Najczęściej spotykaną jest Franczyza partnerska polegająca na prowadzeniu punktu na rzecz franczyzodawcy, jednak przy jednoczesnym prowadzeniu przez niego swoich macierzystych punktów. Podobną w działaniu jest również jest franczyza sieciowa i indywidualna, gdzie jesteśmy jednym z licznych punktów/odbiorców franczyzodawcy.
Z punktu widzenia franczyzodawcy najbardziej opłacalną dla niego samego jest podpisanie umowy na zasadzie franczyzy subordynacyjnej, gdzie franczyzodawca nie prowadzi placówek, ale czerpie korzyści z opłat związanych z posiadanej koncepcji, a podmiotami rozwijającymi sieć są sami franczyzobiorcy.
W przypadku, gdy mamy w swoich zasobach współpracę z licznymi podmiotami, możemy zastanowić się nad zawarciem umowy na zasadach Master franchisingu, polegającego na posiadaniu wyłączności od franczyzobiorcy na prowadzenie i rozwijanie jego koncepcji, z jednoczesnym podpisywaniem umówi i współpraca ze swoimi sub-franczyzobiorcami.
Wzmacnianie marki
Jak wynika z powyższego franczyza opiera się na budowie i rozwoju przedsiębiorstwa, poprzez umacnianie swojej marki, według jednakowych standardów i przy jednakowym schemacie jej działania, opartego na stworzeniu sieci punktów.
System ten ma za zadanie wykreowanie i wypozycjonowanie, a co za tym idzie umocnienie marki/pomysłu franczyzodawcy. Jako pomysłodawca, franczyzodawca na podstawie podpisanych umów zobowiązuje się z jednoczesnym zobowiązaniem franczyzobiorcy do przeprowadzenia standaryzacji we wszystkich działających pod jego szyldem punktach. Franczyzodawca na podstawie umowy jest zobligowany do dostarczenia wszelkich instrukcji i schematów działalności współpracujących podmiotów, zapewnia pomoc w organizacji punktu ect, czyli przekazuje know-how podmiotowi podejmującemu współpracę z nim.
Za udzielenie swego rodzaju pełnomocnictwa do prowadzenia działalności pod marką i brandem franczyzodawcy, jest on upoważniony umową do pobierania stosownych opłat od franczyzobiorcy.
Możliwe koszta?
Na początek osoba zainteresowana podjęciem współpracy ma obowiązek (chociaż nie zawsze) do uiszczenia opłaty wstępnej, na podstawie której franczyzodawca przedstawia mu swój pomysł na działalność oraz udostępnia wszelkie materiały i schematy działania, z jednoczesnym wskazaniem praktycznych informacji w celu realizacji ustalonych i zapisanych reguł ( np. wskazanie dostawców, z którymi franczyzobiorca podpisał umowy na korzystnych warunkach, których przedsiębiorca w trybie indywidualnych negocjacji nie byłby w stanie zawrzeć).
Jednymi słowy systemy franczyzowe polegają na ciągłym kopiowaniu założonych celów, dotyczących organizacji placówki danego partnera i wdrażaniu ich do kolejnych podmiotów podejmujących współpracę w tym zakresie.
Spróbujmy pokrótce przeanalizować wady i zalety, jakie niesie za sobą przynależność do sieci franczyzowych, zarówno dla franczyzobiorców jak i franczyzodawców.
Zalety:
- uczestnictwo w podejmowaniu decyzji dotyczących zasobów (m.in. ludzkich, kapitałowych, lokalowych czy know–how), podejmowane na wyznaczonym terenie,
- wspólne koordynowanie działań, zmierzających do ujednolicenia infrastruktury, technologii i działań np. marketingowych,
- wymiana informacji i współdziałanie pomiędzy franczyzodawcą a franczyzobiorcą w danej sieci,
- współdziałanie w przedsięwzięciu wszystkich uczestników w celu uzyskania korzyści finansowych, przy niższych niż indywidualnie kosztach oraz obniżonym ryzyku niepowodzenia.
Niektóre sieci franczyzowe, w celu umocnienia swojego wizerunku na rynku w oczach potencjalnego partnera (franczyzobiorcy), poza punktami partnerskimi, współpracującymi na podstawie umowy franczyzowej, w swojej strukturze posiadają własne punkty, prowadzone bezpośrednio przez franczyzodawcę. Ma to z pewnością swoją zaletę, ponieważ na podstawie swoich doświadczeń w prowadzeniu sieci punktów wewnętrznych, dawca jest w stanie w sposób bezpośredni i szybki przeanalizować i zidentyfikować problemy, z jakimi może zmagać się franczyzobiorca, będący jednostką niezależną finansowo – prawną.
Uczestnictwo w programie franczyzowym zwalnia biorcę w sposób bezpośredni z potrzeby przeprowadzania analiz i badania rynku pod kątem potrzeb klientów. Środki, jakie musiałby ponieść indywidualny przedsiębiorca, rozkładają się na współpartnerów sieci.
Poprzez umiejętne zarządzanie siecią przez organizatora sieci franczyzowej, możemy określić pewien powtarzalny schemat działania, który w swoim założeniu ma doprowadzić do uzyskiwania jak najwyższych korzyści finansowych, zarówno dla franczyzodawcy jak i franczyzobiorcy. Jednokierunkowe działanie dwóch stron daje dużą przewagę nad konkurencją, z racji ilości punktów uczestniczących w strukturze franczyzowej, jak również możliwość pozyskiwania innych celów jak perspektywa wynegocjowania najlepszych cen od dostawców, czyli uzyskiwania dodatkowych korzyści, przekładających się na osiągnięcie jak najwyższych zysków.
W sieciach franczyzowych są wydzielane przez organizatora systemu, w ramach funkcjonowania centrali, odpowiednie jednostki, które prowadzą działalność na rzecz całej sieci. Do działań tych zalicza się między innymi: działalność marketingową, badania i rozwój, logistyka, doradztwo dla biorców. Wiele z nich ma wymiar zarządzania zasobami niematerialnymi. Celem jest właśnie budowa jak największej liczby jednostek.
Efekt ten może być osiągnięty relatywnie szybko, gdyż połączenie sprawdzonego pomysłu rynkowego ze źródłami finansowania poszczególnych biorców, dają efekt szybkiego rozrostu sieci.
autor: Rafał Tomkowicz
